Gapen is zonder twijfel één van de vreemdste lichamelijke fenomenen die er zijn. Heel wat wetenschappers hebben de oorzaak van gapen of geeuwen al veelvuldig onderzocht, maar eigenlijk weten we er nog altijd niet alles over. Hoewel de meeste mensen denken dat we enkel gapen als we te weinig hebben geslapen, zijn er nog andere mogelijke oorzaken.
Wat is gapen, waarom gapen mensen en kan het een symptoom zijn van een aandoening? In deze blog vind je het antwoord op dergelijke vragen!
Key Takeaway:
Als papa van jonge kinderen moet ook ik wel eens gapen! Hierom gebruik ik supplementen en ik word echt super blij van Nutribites Nachtrust. Dit merk heeft een fijne mix van kruiden en mineralen. Welke een ontspannende werking kunnen hebben en bij kunnen dragen aan een natuurlijke en gezonde nachtrust.
Alles over gapen
Gapen wordt vaak gezien als een symptoom van grote vermoeidheid, maar wetenschappelijk onderzoek heeft al vaak uitgewezen dat er ook andere redenen voor kunnen zijn.
Regelmatig gapen kan vervelend zijn, maar de meeste mensen denken dat het ongevaarlijk is. Over het algemeen is dat gelukkig ook het geval. Gapen wordt daarbij ook vaak gezien als sociaal minder aanvaard, zeker als je bijvoorbeeld in een vergadering zit en plots begint te geeuwen! Voor veel mensen is gapen aanstekelijk. Als ze gapende mensen zien gapen dat ze zelf ook gaan gapen.
In de meeste gevallen gapen of geeuwen mensen als ze te weinig hebben geslapen, of juist langer hebben geslapen dan normaal. Maar wat is de oorzaak als je voldoende hebt geslapen, en je je dag-nachtritme toch in balans hebt gehouden? In dat geval kan gapen of geeuwen duiden op een onderliggend probleem. Hieronder een voorbeeld van zo’n situatie:
Julia had veel last van overmatig gapen. Ze had echter geen idee wat de onderliggende oorzaak was en maakte zich er best druk om. Nu weet ze dat ze te véél cortisol aanmaakte, een stresshormoon. Gelukkig is ze tot die conclusie kunnen komen – want nu weet ze wat ze kan doen om haar constante neiging om te gapen kan verhelpen!
Zoals dit voorbeeld duidelijk maakt kan gapen dus duiden op een onderliggende oorzaak. In dat geval is het natuurlijk belangrijk dat men de hulp van een professional of arts inschakelt. Op die manier is het gemakkelijker om de oorzaak te vinden, en een oplossing te krijgen.
Daarnaast kan gapen of geeuwen ook duiden op andere, ernstige én minder ernstige aandoeningen. In het volgende stukje van deze blog gaan we wat dieper in op de belangrijkste oorzaken van gapen!
Waarom mensen gapen? Verschillende factoren en oorzaken
Zoals reeds vermeld is het in de meeste gevallen niet nodig om je zorgen te maken over gapen. Het is een natuurlijk fenomeen dat het lichaam gebruikt als hulpmiddel om wakker te blijven. De meest voor de hand liggende oorzaken zijn dus een tekort aan slaap. Hieronder vind je echter enkele andere mogelijke redenen waarom mensen geeuwen:
1. Een slechte slaapkwaliteit
Zelfs als je voldoende slaapt, kan het nog altijd gebeuren dat je heel veel gaapt overdag. Hoe komt dat dan? In dit geval heeft het waarschijnlijk te maken met de kwaliteit van je slaap. Iemand die 8 uur slaapt maar niet voldoende tijd in de ‘diepe slaap’ zit, kan zich ’s morgens toch nog moe voelen.
Onze slaap is opgedeeld in verschillende fases: non-REM slaap, REM slaap en diepe slaap. Diepe slaap is vooral belangrijk voor het herstellen van lichaamsweefsels, de productie van hormonen, enzovoort. Krijgt je lichaam te weinig slaap in deze fase, dan kan het dus gebeuren dat je toch nog moe bent – waardoor je sneller gaat gapen!
2. Overmatig gapen door een onderliggende slaapaandoening
Als blijkt dat de kwaliteit van je slaap toch goed genoeg is, dan kan ook een onderliggende slaapaandoening de oorzaak zijn. Denk maar aan slaapapneu, een aandoening waarbij de aanvoer van zuurstof tijdens je slaap niet zo goed is. Dit heeft doorgaans te maken met de positie waarop je slaapt, maar je kan ook slaapapneu krijgen door een probleem met je luchtwegen zelf. De diepe gaap van overdag kan dus worden opgelost met extra zuurstof.
Slaapapneu gaat meestal gepaard met concentratieproblemen gedurende de dag. Slaperigheid is ook een bekend symptoom. Voor je echter conclusies kunt trekken, is het natuurlijk aangeraden om een dokter te raadplegen. Deze kan onderzoeken of het wel degelijk gaat om slaapapneu of een andere aandoening!
3. Het gebruik van bepaalde medicijnen
Vervolgens kan het ook gebeuren dat je veel gaapt doordat je bepaalde medicatie neemt. Sommige medicijnen hebben in eerste instantie een effect op de kwaliteit en duur van je slaap. Veel geeuwen is in dat geval een indirect bijeffect. Daarbij kunnen bepaalde medicijnen ook je hormoonproductie beïnvloeden, waardoor je bijvoorbeeld meer cortisol aanmaakt.
Neem je regelmatig medicatie en denk je dat het vele geeuwen daar wel eens door veroorzaakt zou kunnen worden? Raadpleeg dan je huisarts, en lees ook eens goed de bijsluiter van het medicijn. Zo kom je er misschien snel achter wat de oorzaak van dat vele gapen is!
4. Gapen na het eten
Ten slotte hebben veel mensen last van gapen na het eten. In dit geval is de oorzaak dat er méér bloed naar je verteringskanaal gaat, waardoor je hersenen er tijdelijk minder hebben. Je lichaam probeert dit een beetje te compenseren door te geeuwen. Als mensen geeuwen na het eten is het misschien wel een teken dat je te véél in een keer eet. Probeer je porties dus onder controle te houden, zodat je voldoende energie hebt – ook na het eten!
Ernstige onderliggende aandoeningen als oorzaak van gapen
Bovenstaande voorbeelden van onderliggende oorzaken van geeuwen zijn in de meeste gevallen niet zo ernstig, en kunnen snel opgelost worden. Gapen lijkt in de meeste gevallen dus onschuldig, maar is het niet altijd. Hieronder vind je enkele ernstige aandoeningen waarbij veel geeuwen ook een symptoom kan zijn:
- Multiple Sclerose
- Progressieve Supranucleaire Parese, een hersenziekte
- Epilepsie
- Hersenontsteking
- Bloeding in of rond de aorta
- Een dreigende hartaanval
Klinkt onheilspellend, maar daarbij moet gezegd worden dat gapen in de meeste gevallen niets met deze aandoeningen te maken heeft. Maak je dus niet meteen zorgen als je in een bepaalde periode meer gaapt. Het is beter om eerst je levensstijl onder de loep te nemen, en te kijken of je misschien te weinig hebt geslapen. Ook kunnen andere levensstijl factoren bijdragen als je veel gaapt. En dat is precies waar het in het volgende stuk van deze blog over zal gaan!
De invloed van een gezonde levensstijl op gapen
In het overgrote deel van de gevallen zal gapen een gevolg zijn van een grote vermoeidheid, die ofwel acuut, ofwel chronisch is:
- Acute vermoeidheid doet zich voor wanneer je een aantal dagen minder hebt geslapen. Bijvoorbeeld omdat je later naar bed bent gegaan, of veel vroeger bent opgestaan.
- Chronische vermoeidheid is dan weer van toepassing als je die vermoeidheid niet aanpakt, en die daardoor blijft duren. Vaak is het dan ook veel moeilijker om van je vermoeidheid en gapen af te raken.
Een van de beste manieren om vermoeidheid aan te pakken én te voorkomen, is door je levensstijl aan te passen. Hieronder enkele van de beste tips om uitgerust te blijven én overmatig gapen aan te pakken:
1. Probeer regelmatig te slapen
Regelmaat is één van de belangrijkste factoren bij het creëren van een gezonde levensstijl. En dat geldt ook voor slapen! Als je veel gaapt, dan komt dat misschien doordat je in ploegendienst werkt en niet elke dag op hetzelfde uur naar bed gaat. Hierdoor is het ook moeilijker om elke dag op hetzelfde moment op te staan. Probeer echt voor kwalitatieve slaap te gaan en hierbij kan een donkere slaapkamer, fijn bed en bijvoorbeeld een ergonomisch kussen bij helpen. Een daglichtlamp of witte ruis machine kan hierbij helpen.
Het gevolg? Je lichaam is helemaal in de war, en dat brengt vermoeidheid met zich mee. Als je je zogenaamde bioritme wilt herstellen, dan is het dus vooral belangrijk dat je op regelmatige uren gaat slapen én opstaat!
2. Eet gezond en gevarieerd
Daarbij speelt ook je voedingspatroon een belangrijk rol bij je algemene energie gedurende de dag. Hoe gezonder je eet, hoe beter je lichaam en hersenen zullen functioneren. Eet je veel fastfood, snelle suikers en andere ongezonde voedingsmiddelen – dan moet je vertering heel hard werken om dat voedsel op te nemen. En dat kan je ook moe maken!
Introduceer dus meer verse groenten en fruit, en natuurlijke bronnen van eiwitten, vetten en koolhydraten in je dieet: noten, zaden, een stukje vis of vlees, aardappelen, enzovoort. Op die manier geef je je lichaam wat het nodig heeft om optimaal te functioneren, waardoor je minder moe bent. En dat verlaagt het risico op veel gapen drastisch!
3. Beweeg elke dag
Ook beweging is een goede manier om overmatig gapen tegen te gaan. Waarom? Omdat sporten je in eerste instantie helpt om beter te slapen! Doordat je meer energie uitgeeft gedurende de dag, zal je ’s avonds vermoeider zijn. En dat vertaalt zich dan weer in een betere slaapkwaliteit.
Daarbij komt ook nog eens dat regelmatig sporten de productie van het stresshormoon cortisol in je lichaam verlaagt. En zoals we hebben gezien, kan een te hoge cortisol ook overmatig gapen veroorzaken. Als je veel last hebt van gapen tijdens het sporten, dan kan het echter ook zijn dat je te hard sport en daardoor moe bent. Balans is dus de boodschap en kan al door regelmatig te wandelen!
4. Probeer cafeïne zoveel mogelijk te vermijden
Ten slotte is het een goed idee om koffie en andere cafeïne-houdende dranken zoveel mogelijk te vermijden. Gedurende de dag, maar vooral ten minste 3 uur voor het slapen gaan. Cafeïne houdt je immers wakker doordat het de productie van adrenaline verhoogt. Als je daardoor minder goed slaapt zal je overdag sneller moe zijn.
Houdt er rekening mee dat ook verschillende soorten thee, zoals groene, witte en zwarte thee, cafeïne bevatten. Drink deze dus eveneens met mate, zodat je slaapduur én kwaliteit goed zijn!
Kortom, je slaap verbeteren door je levensstijl aan te passen is wel degelijk mogelijk. In de meeste gevallen zullen dergelijke veranderingen een positief effect hebben op gapen en geeuwen!
De leukste weetjes over gapen
Veel geeuwen en constant gapen kan een fysiologische of lichamelijke oorzaak hebben, en kan duiden op verschillende oorzaken: van een zuurstoftekort in de hersenen tot vermoeidheid. Als je graag meer wilt weten over veel geeuwen, interessante theorieën over de oorzaak van veel gapen en meer – lees dan snel verder!
1. Gapen en verveling
Veel geeuwen lijkt een sterk verband te houden met verveling. Als we ons in een situatie bevinden waarin we onvoldoende prikkels krijgen of niet genoeg worden uitgedaagd, dan geeuwen we meer. Onderzoek heeft uitgewezen dat we tot wel 70% meer gapen als we ons vervelen! (1)
2. Gapen koelt de hersenen af
Daarbij is het ook goed om te weten dat heel veel geeuwen een manier kan zijn van je lichaam om de hersenen af te koelen. Verscheidene studies ondersteunen de bevinding dat je veel gaat geeuwen als je hoofd of hersens ‘oververhit’ zijn. In die studies kon men zelfs bewijzen dat iemand die veel gaapte dat plots niet meer deed wanneer hij of zij een koel voorwerp tegen het hoofd hield!
3. Gapen en extra zuurstof
Vaak wordt gapen in verband gebracht met een zuurstoftekort, maar dit is een fabeltje. De redenering is dat het lichaam gaapt om extra zuurstof in de longen te krijgen. Onderzoekers hebben echter bevestigd dat veel geeuwen de longen wel uitstrekt, maar geen effect heeft op de effectieve zuurstofopname.
4. Gapen aanstekelijk
Ten slotte zijn de meeste mensen het erover eens dat gapen aanstekelijk is. Als iemand naast je begint te gapen (zelfs al is het een vreemdeling), dan is de kans groter dat jij dat ook doet. Dit heeft volgens wetenschappers te maken met de zogenaamde spiegelneuronen, hersencellen die ons ertoe aanzetten om het gedrag van anderen te kopiëren!
Conclusie: gapen is meestal onschuldig, maar kan ook gevaarlijk zijn
Er bestaan heel wat verschillende theorieën over gapen, de oorzaak van veel geeuwen en waarom mensen gapen. Veel gapen kan een symptoom zijn van vermoeidheid, stress of iets anders, maar het is onmogelijk om een conclusie te maken zonder diepgaand onderzoek. Je kan zelf meer gapen bij gebruik van bepaalde antidepressiva.
Gapen houdt echter wel meestal verband met vermoeidheid, verveling, een verstoorde biologische klok of een onderliggende aandoening. Als je twijfelt waarom jij veel gaapt of geeuwt, bijvoorbeeld tijdens het sporten of na het eten, raadpleeg dan een arts. Deze kan je helpen om de oorzaak te vinden, zodat je je geruster voelt.
Waarom gapen mensen? Het antwoord op deze vraag is hoe dan ook veelvuldig. Hopelijk heeft deze blog je alvast geholpen om wat meer te weten over constant gapen, zodat je weet wat je eraan kan doen. Als je een gezonde levensstijl aanneemt, zou het grootste deel van jouw gaap probleem wel eens gauw opgelost kunnen zijn. En dan behoort constant geeuwen tot het verleden!
Meest gestelde vragen over gapen
Heb je nog vragen over waarom we gapen? Hieronder vind je de meest gestelde vragen over dit onderwerp!
We weten allemaal wat gapen inhoudt: je gezichtsspieren rekken zich uit, en het lijkt wel alsof je niet anders kan dan heel sterk uitademen. Er wordt verondersteld dat gapen helpt om meer bloed naar de hersenen te sturen, waardoor deze eventjes beter kunnen functioneren. Zelfs als de persoon in kwestie heel moe is.
Gapen en geeuwen zijn niet hetzelfde. Het verschil tussen geeuwen en gapen is als volgt. Geeuwen doe je om koude lucht binnen te krijgen. We gapen om meer warmte door je bloed te sturen. Hierbij span en ontspan je de spieren in je zicht. Het zijn dus twee verschillende handelingen. Toch lijken ze in de praktijk hetzelfde en kun je niet zo snel zien of iemand geeuwt of gaapt.
Waardoor wordt veel gapen eigenlijk veroorzaakt? Als je erg moe bent kun je veel gapen. Het kan ook duiden op stress, verveling of een verstoord slaapritme. Als je een nacht slecht geslapen hebt, is veel gapen haast onvermijdelijk. Veel gapen kan echter ook te maken hebben met een onderliggende aandoening.
Veel gapen betekent over het algemeen dat er iets niet in balans is in je lichaam. Misschien ben je erg moe of verveel je je. Het kan ook komen doordat je veel stress hebt gehad. Veel gapen betekent in elk geval dat je wat beter voor jezelf moet zorgen, omdat je lichaam wel wat extra rust kan gebruiken. In sommige gevallen is er een onderliggende aandoening die veel geeuwen veroorzaakt. Als je dit vermoedt, ga dan naar de huisarts.
Gapen is geen teken van ontspanning, maar wel een gevolg van het ontspannen van de kaakspieren. Gapen is een onwillekeurige reactie van het lichaam. Je doet er niets tegen. Als je heel moe bent of je verveeld, is de kans op gapen groter. Toch betekent gapen niet per se dat je je verveelt. Het kan ook komen door een slechte nachtrust of een ander verstoord biologisch proces in het lichaam.
Gapen is een symptoom van ‘s nachts niet goed kunnen slapen. Dit kan allerlei oorzaken hebben. Ook wanneer je regelmatig slaapproblemen hebt, kun je veel geeuwen. Meer dan andere mensen. Gapen kan echter ook te maken hebben met disfunctioneren van het hart. Denk hierbij aan een bloeding of een hartaanval. Dit komt niet vaak voor, maar is wel een mogelijk symptoom.
Gapen, ook wel geeuwen genoemd, doe je je hele leven, zo’n acht keer per dag.
Ook tijdens je slaap kun je oppervlakkig ademen en kan je dus af en toe geeuwen of diep zuchten om dichtgevallen longblaasjes weer te openen.
Gapen is vaak een teken van vermoeidheid, maar het kan ook andere oorzaken hebben, zoals verveling, stress of een reactie op het zien van iemand anders gapen. Geeuwen wordt meestal geassocieerd met een gebrek aan zuurstof in de hersenen, maar de precieze reden waarom we geeuwen is nog steeds onderwerp van onderzoek. Vermoeidheid geeuwen gaan dus hand in hand.
Er zijn verschillende medische aandoeningen die overmatig gapen kunnen veroorzaken, zoals slaapapneu, multiple sclerose, beroertes en bepaalde medicijnen. Overmatig gapen kan ook een bijwerking zijn van bepaalde antidepressiva of het kan duiden op een hartprobleem.
Over het algemeen is gapen een normale reactie van het lichaam en is het niet schadelijk. Het kan echter een symptoom zijn van een onderliggende aandoening als het frequent of overmatig is.
Er zijn verschillende theorieën waarom we gapen. Eén theorie suggereert dat gapen helpt om onze hersenen af te koelen, terwijl een andere suggereert dat het een manier is om onze longen te rekken en overtollig kooldioxide uit te ademen. Het is ook mogelijk dat gapen een vorm van communicatie is, omdat het vaak aanstekelijk is.
Overmatig gapen kan een symptoom zijn van verschillende medische aandoeningen, waaronder slaapapneu, multiple sclerose, beroertes, epilepsie en bepaalde medicijnen. Het is belangrijk om medisch advies in te winnen als je je zorgen maakt over overmatig gapen.
Er zijn verschillende theorieën over waarom we geeuwen. Een theorie suggereert dat gapen helpt om onze hersenen af te koelen, terwijl een andere suggereert dat het een manier is om onze longen te rekken en overtollig kooldioxide uit te ademen. Het is ook mogelijk dat gapen een vorm van communicatie is, omdat het vaak aanstekelijk is.
Er is enig onderzoek dat suggereert dat de aanstekelijkheid van gapen gerelateerd kan zijn aan empathie. Studies hebben aangetoond dat mensen die hoger scoren op metingen van empathie eerder gapen als reactie op het zien van iemand anders gapen.
Gapen wordt vaak geassocieerd met vermoeidheid en kan een teken zijn dat je lichaam zich voorbereidt op slaap. Het is een manier voor het lichaam om een extra dosis zuurstof binnen te krijgen en om de hersenen te koelen, wat beide bijdraagt aan de voorbereiding op slaap.
Er is geen wetenschappelijk bewijs om te suggereren dat gapen een teken is van erotische belangstelling. Gapen is vaak een teken van vermoeidheid, verveling of een reactie op het zien van iemand anders gapen.
Hoewel gapen vaak wordt geassocieerd met verveling, is dit niet altijd het geval. Gapen kan ook een teken zijn van vermoeidheid, stress of een reactie op het zien van iemand anders gapen. Het is ook mogelijk dat het een manier is om de hersenen af te koelen of om de longen te rekken en overtollig kooldioxide uit te ademen.
» Referenties
1. ‘Why Do You Yawn?’ – Jay Summer and Dr. Anis Rehman – Updated July 13, 2023
https://www.sleepfoundation.org/sleep-faqs/why-do-you-yawn
2. ‘Why do we yawn?’ – 11/19/2019
https://www.loc.gov/everyday-mysteries/biology-and-human-anatomy/item/why-do-we-yawn/r
3. ‘Yawning and its physiological significance’ by Sharat Gupta and Shallu Mittal, 2013 Jan
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3678674/
» Referenties
